Onheilsgevoel in Rozenburg: twee dodelijke steekpartijen in een jaar (2024)

Op de A15 bij Rozenburg trekt de havenindustrie voorbij. Grote witte opslagtanks en donkere diesellucht. Afslag 14, naar het dorp, is een bouwput. Grote heimachines rammen stalen platen in de grond. Machines staan gereed om een tunnel te graven.

Het zijn werkzaamheden voor de Blankenburgverbinding tussen de A15 en A20. Van Rozenburg naar Vlaardingen moet een tunnel onder de Nieuwe Waterweg komen om Rozenburg, eens een eiland, beter te ontsluiten met de omgeving. De verbinding is van „groot economisch belang” voor de regio, schrijft Rijkswaterstaat. Het kan helpen „draagkrachtige buitenstaanders” naar Rozenburg te trekken, stelden beleidsonderzoekers in een onderzoek naar toekomstscenario’s van Rotterdamse kleine kernen.

Ria de Sutter (80), de laatste door de kroon benoemde burgemeester toen het nog een zelfstandige gemeente was en nu gebiedscommissielid van Rozenburg, is er niet gerust op. Ze vertelt het in een gemeentegebouw aan het Raadhuisplein. Haar onheilsgevoel klinkt onder meer Rozenburgers. De bewoners die wel houden van de afgelegen plek. De Sutter: „Ik heb het eerder meegemaakt: een snelweg en betere verbinding brengen óók ongeluk. Boeven kunnen makkelijker komen én vluchten.”

En het dorp hééft al te maken met ‘stadse problemen’, zoals het hier wordt genoemd. In een jaar tijd werden twee jongens doodgestoken: september 2020 de 17-jarige Musheraldo en afgelopen augustus de 21-jarige Perry. Beiden op parkeerplaatsen, op een kilometer bij elkaar vandaan. Gedenkplekken zijn ingericht, er liggen flessen drank, rozen, kaarsjes, foto’s. ‘In gedachten ben je bij ons’, staat op een tegel voor Musheraldo. ‘Long live Perscoo’, staat op een spandoek, bij de gedenkplek van Perry.

Akkerbouw en veeteelt

Een ruzie om een Playstation-controller zou bij Musheraldo de aanleiding zijn geweest, een 18-jarige jongen uit Vlaardingen is opgepakt en zit vast. De toedracht voor de dood van Perry is onbekend. De 17-jarige verdachte in die zaak zou een goede vriend zijn geweest van Musheraldo. Hij zou om psychische hulp hebben gevraagd, maar kreeg niet de juiste begeleiding, zeggen betrokkenen tegen NRC. Vorige week was de eerste zitting, die besloten was.

Rozenburg was tot 2010 een zelfstandige gemeente. Sindsdien hoort het bij Rotterdam. Hoe gaat het nu met het dorp? En hoe konden in zo’n gesloten gemeenschap in korte tijd twee fatale steekpartijen plaatsvinden?

Lang was Rozenburg een relatief op zichzelf staand eiland met zo’n 1.100 bewoners, schrijft Arie van der Schoor in zijn boek Dorpen van Rotterdam. Ze leefden van akkerbouw en in mindere mate veeteelt. Naarmate de Rotterdamse haven steeds meer westwaarts verschoof, raakte Rozenburg ingekapseld door industrie. Juist door die ligging groeide het dorp vanaf de jaren 60 hard, tot zo’n 12.500 inwoners nu.

„Mensen uit Noord-Brabant en Zeeland kwamen hier om te werken in de haven”, vertelt De Sutter. „De boeren werden uitgekocht, onteigend of kregen een plek in de Flevopolder.”

Sindsdien groeide het dorp niet meer substantieel. De gemeente fuseerde met Rotterdam, omdat het zelf te weinig slagkracht had om onder meer de toenemende sociale taken op zich te nemen. Het Rozenburg van nu wordt, volgens de toekomstscenario’s, bedreigd door vergrijzing en dus afnemende koopkracht. Ook de automatisering in de haven en bijbehorende industrie zal slecht uitpakken voor de werkgelegenheid van veelal lager geschoolde Rozenburgers, schrijven de onderzoekers.

Rozenburg ziet zichzelf als een hechte, dorpse gemeenschap. Daarom komt een steekincident hier harder aan, zegt Pepe Fernandez. Hij heeft een tapas- en grillrestaurant aan het Raadhuisplein en is voorzitter van de winkeliersvereniging. Na de steekpartijen schreef hij een boze brief aan het stadsbestuur in Rotterdam.

Fernandez, die als kind van Spaanse arbeidsmigranten naar Rozenburg verhuisde, legt een verband tussen de steekincidenten en problemen met een deel van de jeugd. „In vijf weken tijd hebben er twee mishandelingen en een steekpartij met dodelijke afloop plaatsgevonden.”

Fernandez doelt onder meer op een mishandeling van een ouder stel, dat klappen zou hebben gekregen door jongeren toen zij commentaar gaven op hun fietsgedrag. „We trekken al jaren aan de bel, de politie grijpt niet in”, zegt Fernandez.

De brief heeft geholpen. Leefbaar Rotterdam hield een inloopavond in Rozenburg. Fractievoorzitter Robert Simons stelde raadsvragen en ging in debat met de burgemeester. Hij vroeg om een harde aanpak. Burgemeester Ahmed Aboutaleb bezocht het dorp en beloofde cameratoezicht; deze week zijn extra camera’s opgehangen. Bij een Cruyff Court liet hij een mosquito plaatsen, dat irritant hoge tonen verspreidt. Een samenscholingsverbod wordt overwogen, hangbankjes worden verwijderd.

En toch voelt het anders. Vroeger, merkt Fernandez, was de lijn met de overheid kort. Na de annexatie is die afstand een stuk groter. Bij onrust in het dorp vragen Rozenburgers zich af of ze wel gezien worden. Horen we wel écht bij Rotterdam?

Financieel levert de fusie het dorp best wat op, denkt Fernandez. „En ik zie ook wel dat Rotterdam goede dingen doet. Het groen wordt beter onderhouden, het plein is heringericht.” Maar: „We hadden onze eigen burgemeester, onze eigen gemeenteraad. Nu ben je afhankelijk van de Coolsingel en de ambtenaren daar. De meesten weten niet eens hoe dit dorp eruit ziet.”

Waar ouderen het afgelegen karakter kunnen waarderen, vindt Elijah Mitchell (24) dat als jongere juist moeilijk aan het dorp. Mitchell is oprichter van Stichting Mush, waarmee hij Rozenburg een fijnere plek voor jongeren wil maken.

Hij wil een jeugdhonk, en houdt een enquête wat wensen van jongeren zijn. „Er is hier voor ons geen plek om samen te komen. En de reis naar de stad duurt een uur.” De laatste bus vanuit Spijkenisse bereikt Rozenburg rond middernacht. „Wanneer het gezellig wordt, moet je alweer terug.”

De burgemeester wil echter geen jeugdhonk regelen. Hij bood hun de kantine van de nieuwe sporthal met zwembad aan. Simons van Leefbaar snapt dat niet: „Alle partijen willen het. Zo neem je Rozenburgers niet serieus en loopt de frustratie verder op.”

‘Gebroken gezinnen, trauma’s’

In het dorp gaat een analyse rond over de twee dodelijke steekpartijen. Dat Rozenburg, vanwege de relatief lage huizenprijzen veel „mensen met problemen” zou aantrekken van Rotterdam-Zuid. „Gebroken gezinnen, trauma’s”, zegt Mitchell, „hun mentaliteit nemen anderen over.”

Gezinnen waar de opvoeding, volgens onder meer De Sutter, te wensen over laat. „Vroeger waren alle sociale huurwoningen voor Rozenburgers; we hadden in zekere zin een hek om het dorp. Nu niet meer. Dat verzwakt sociale cohesie en zorgt voor spanningen.” Het toewijzingsbeleid voor huurhuizen moet daarom anders, vindt Fernandez, omdat de regel nu is dat maar een kwart van de sociale huurwoningen naar Rozenburgers gaat.

De analyse klopt alleen niet, zegt Frans Desloover, directeur van Ressort Wonen, de Rozenburgse woningcorporatie. De regel is inderdaad dat een kwart van de huurwoningen naar Rozenburgers kan, maar in de praktijk gaat meer dan de helft van de woningen die vrijkomen naar dorpsbewoners, zegt hij, omdat zij ook kunnen reageren op woningen waar ze géén voorrang op hebben.

Overlastgevende groep

Het verwijt aan zijn adres kent Desloover inmiddels. „Ik zie het als een vraag om hulp. Mensen ervaren problemen op de woningmarkt. Ik denk dat Rozenburg, net als overal, de woningnood begint te voelen.” Hij roept op meer woningen te bouwen in Rozenburg.

Rozenburgers moeten oppassen niet al te ‘simpele’ verbanden te leggen, vindt Desloover. Ook uit gemeentelijke cijfers van de verhuisbewegingen blijkt dat er geen toename is in het aantal mensen van Rotterdam-Zuid dat naar Rozenburg verhuist. De helft van de verhuisbewegingen zijn Rozenburgers die binnen het dorp verhuizen. Een ander groot deel komt uit omliggende gemeenten Nissewaard, Brielle of Hellevoetsluis. Daarna komt Zuid, met enkele tientallen.

Er wás wel een overlastgevende groep in Rozenburg. Jongeren die in het criminele circuit dreigden te belanden. „Die groep is een jaar geleden geprioriteerd en heeft een groepsaanpak gekregen na een aantal geweldsincidenten”, zegt Sadik Kacir, jongerenwerker in het dorp voor organisatie DIA. Deze groepsaanpak is recent uitgebreid, laat de gemeente weten. Ze willen meer activiteiten organiseren voor jongeren, om verveling (en daaruit voortvloeiende overlast) tegen te gaan.

Messen en drill speelden hier niet, zegt Kacir. Drill is een zwartgallig, gewelddadig rapgenre, dat in sommige analyses gelinkt wordt aan jongeren, messen en steekpartijen. Wat was wel het probleem volgens Kacir? „De eerste steekpartij was een uit de hand gelopen ruzie, die verkeerd is opgelost.”

En over het jeugdhonk: DIA biedt met zijn huizen voor de wijk al plek voor jongeren om te hangen. Al komt daar wel wat bij: „We gunnen ze méér”, zegt regiodirecteur Wendy de Rijk. „Anders halen we alleen ‘buiten’ naar ‘binnen’. We hopen ze met cursussen, sportlessen en activiteiten ook iets mee te geven.” Ze erkent: „Er zijn hier weinig uitgaansgelegenheden. Zoals de stad gaat het hier nooit worden.”

Gaan de maatregelen van Aboutaleb helpen de onrust weg te nemen? De camera’s en mosquito’s zijn „geen duurzame oplossing”, zegt jongerenwerker Kacir. „Op deze manier gaan ze om de hoek staan. Je moet met jongeren praten, en niet met een houding alsof ze de vijand zijn. Ook in je benadering; ze voelen je intenties. Met camera’s en mosquito’s maak je ze alleen maar bozer.”

Kacir: „Het is ook jammer, want bij het Cruyff Court waren we al tot een oplossing gekomen met omwonenden, en was de overlast al verholpen vóór de mosquito kwam. Dát is wat je moet proberen: in gesprek gaan, samen tot iets komen.”